TÜRKİYE
Mehmet Durdu Aksak, 11 yaşında maddi nedenlerden ötürü okulu bırakarak babasının yanında teneke şablonlarının bakım ve onarımını yaparak meslek hayatına başladı. Müşterisinin, tamirat yerine şablonu baştan yapmasını istemesi üzerine amatör olarak kalıp yapmaya başlayan Aksak, ustasız olarak başladığı mesleği kendi başına öğrendi. Bulgur, mercimek, fıstık, nohut ve fasulye ihracatında sandık ve çuvallar için şablon hazırlayan Aksak, traktör römorkları ve pamuk balyalarının yazılarını da kendi hazırlayarak şablonlarla basmaya başladı. Tamamen el işçiliği ile yıllarca mesleğini icra eden Aksak, 1970 yılında kendi iş yerini açarak bölgenin tek ustası oldu.
'BURADA USTA YOK MU DEDİLER, GURURUMA DOKUNDU'
Mehmet Durdu Aksak, çocukluk yıllarında babasının yanında çalıştığı sırada bir müşterinin tenekeden şablon istemesi üzerine çalışmaya başladığını ve müşterisinden aldığı şablonu gizli gizli makasla yaptığını söyledi. Aksak, o dönemlerde baskıların başka illerde yapıldığını ifade ederek, ''Gaziantep savunma gazisi babam yardımcıya çok ihtiyacı olduğu ve engelli olduğu için beni okuldan yanına tenekeciliğe aldı. O zamanlar tenekecilik mesleği çok hareketliydi. 1961 yılında sandık şablonu tamir edilirken yanıma bir müşteri geldi ve biz bunun için Mersin'e gidip yaptırıyoruz. Gaziantep'te bunları yapabilecek usta yok mu dedi. Bu sözleri benim manevi gururuma dokundu. Bunun üzerine bende ona bir tane yapacağımı ve beğenmezse ücretini almayacağımı söyledim. Bu duruma babam razı olmadı bizim işimiz tenekecilik onda kendini ilerlet dedi. Ben gizlice o getirdiği eski şablona makasla santim santim bir şeyler çizdim. Bir sonra müşteri geldi ve görünce tebrik edip o zamanki ücretimizin iki katını verdi. O gitti ardından başka müşteri geldi ardından başka bir müşteri geldi. Bulgurcular, mercimekçiler, pamukçular ve bir çok sanayiciler geldi. Askerlik zamanıma kadar Gaziantep'in tek teneke ustası oldum. 1970 yılında bir dükkan açtım ve 1990 yılında Güneydoğunun tek usta oldum'' dedi.
'ARAPÇA ÖĞRENDİM'
Mesleğini o yıllarda severek sürdürdüğünü dile getiren Aksak, ihracat yapan firmalar için Arapça, İngilizce hatta Japonca baskılar hazırladığını söyledi. Ortadoğu'daki hareketli pazardan dolayı kısmen Arapça öğrendiğini belirten Aksak,o yıllarda baskısız ürünlerin yurt dışına satılmadığını ve o dönemde iyi para kazandığını da kaydetti.
Aksak, 2000'li yıllarda gelişen teknoloji ile işlerinin kötüye gidip neredeyse durma noktasına geldiğini söyleyerek, şu anda nadiren de olsa gelen müşterilerin taleplerini yerine getirdiğini ve eski sanatını icra ettiği için çok mutlu olduğunu vurgulayarak, "'Türkçe, Arapça, Japonca ve İngilizce şablonlar yaptım. Türkiye'de son 60 yılın tek ustasıyım. 2010 yılına kadar gece gündüz bayram demeden bu işi yaptım. Çünkü ihracatçılara şablon lazımdı. Bir şablonla 40 bine kadar mühür yapıyorduk. Ortadoğu'ya ihracat fazla olunca oralardan da talepler gelirdi. Ben de Arapça öğrendim. Zamanla işlerimizde düşüş başladı tabi özellikle 2010 yılından bu yana bu sanat, teknolojinin gelişmesi ve çuval ve diğer ürünlerin yapım aşamasında mühür vurulmasıyla bizim sektördeki dilimimiz yüzde 10'a kadar düştü'' diye konuştu.
HAYATI KİTAP OLDU
Gaziantep'te yüzyıllar boyunca süregelen ahilik geleneğini devam ettiren ve Tenekeci Mehmet Usta olarak tanınan Mehmet Durdu Aksak'ın hayatı ise kitap oldu. Gaziantep Büyükşehir Belediyesi tarafından hazırlanan kitapta, unutulmaya yüz tutmuş tenekecilik mesleğinin yaşayan son ustası Mehmet Durdu Aksak'ın esnaflık kültürü otobiyografik türde ele alınırken, kitap, Mehmet Durdu Aksak'ın hayatı, mesleki deneyimleri, Gaziantep kültürü, özlü sözler ve şiirler ile dört bölümden oluşuyor.
Kitabının hazır olduğunu öğrenince büyük mutluluk yaşadığını aktaran Aksak, gelecek nesillerin bu eseri okuyup geçmiş yıllardaki çalışma ve ticaret ahlakıyla ilgili bilgiler edineceğini bunun da onların yaşamında önemli bir etken olacağını sözlerine ekledi.
Kadir GÜNEŞ-Ahmet KILIÇ/GAZİANTEP,(DHA)
Sayfa başına git
